Henryk Szaro urodził się 21 października 1900 roku w Warszawie. Ukończył gimnazjum w Saratowie. Studiował w Piotrogrodzie w Instytucie Inżynierów Komunikacji. Bardziej jednak interesował się teatrem. Uczył się w słynnej szkole przy Teatrze Narodowym, a następnie w Moskwie m.in. pod kierunkiem wybitnego reżysera i aktora Wsiewołoda Meyerholda, propagatora konstruktywizmu w teatrze. Na początku lat 20-tych Henryk Szaro samodzielnie reżyserował w teatrach w Piotrogrodzie.

W roku 1923 wyjechał do Niemiec, gdzie związał się z kabaretem rosyjskich emigrantów Sinaja Ptica (Niebieski Ptak). Rok później przyjechał z tym kabaretem na występy do Polski. Wtedy też podjął decyzję, by zamieszkać w Warszawie na stałe. Został kierownikiem artystycznym teatrzyku Stańczyk. Wyreżyserował w nim m.in. dwie jednoaktówki rosyjskiego dramaturga Nikołaja Jewreinowa Wesoła śmierć i Szkoła gwiazd, w których eksperymentalnie zastosował zdjęcia filmowe. 

Kiedy pod koniec 1924 roku teatrzyk Stańczyk przestał istnieć, Henryk Szaro za namową Tadeusza Kończyca,rozpoczął współpracę z kinematografią. Zadebiutował filmem Rywale, farsą w stylu amerykańskim wg scenariusza Konrada Toma. Potem w wytwórni Leona Forberta, która produkowała filmy dokumentalne i fabularne w języku jidysz, zrealizował film Jeden z 36 o losach mieszkańców żydowskiego miasteczka w czasie powstania styczniowego. Rok później właścicielką wytwórni Leona Forberta została Maria Hirszbein. Wyprodukowała dwa kolejne filmy Henryka Szaro – Czerwonego Błazna (1926) wg poczytnej powieści kryminalnej Aleksandra Błażejowskiego oraz pierwszy polski film morski Zew morza (1927) wg scenariusza Stefana Kiedrzyńskiego z Marią Malicką i debiutującym na ekranie Jerzym Marrem. Oba zostały dobrze ocenione przez recenzentów i odniosły sukces kasowy.

W roku 1928 Henryk Szaro odbył kilkumiesięczną podróż po wytwórniach filmowych w Berlinie, Paryżu i Nicei; spędził też jakiś czas w północnej Afryce. Po powrocie zrealizował film Dzikuska na podstawie książki Ireny Zarzyckiej z Marią Malicką w roli tytułowej. Następnie w wytwórni Gloria, należącej do Marka Libkowa, dokonał adaptacji dwóch powieści: Przedwiośnia Stefana Żeromskiego (1928) i Mocnego człowieka Stanisława Przybyszewskiego (1929).

Przedwiośnie nie zachowało się do dnia dzisiejszego. Wiadomo jednak, że była to znacząca produkcja, a zdania recenzentów na jej temat były podzielone. Mocny człowiek z kolei, ze znanym w Europie aktorem Grzegorzem Chmarą w roli tytułowej, odniósł duży sukces zarówno w kraju, jak i zagranicą. Film w czasie II wojny światowej zaginął, został odnaleziony dopiero w 1997 roku w Królewskim Archiwum Filmowym w Brukseli. W ocenie współczesnej stanowi jeden z najlepszych i najważniejszych filmów schyłkowego okresu kina niemego.

Na początku lat 30-tych Henryk Szaro kontynuował współpracę produkcyjną z Markiem Libkowem. Zrealizował wtedy dwa filmy patriotyczne z cyklu Płomienne serca – Na Sybir (jeden z pierwszych filmów udźwiękowionych) i Rok 1914. W obu filmach główną rolę zagrała Jadwiga Smosarska, która w ten sposób zapoczątkowała pasmo swoich sukcesów w filmach dźwiękowych. W kolejnych latach Henryk Szaro znów sięgnął po literaturę i przeniósł na ekran Dzieje grzechu Stefana Żeromskiego (1933), ludową legendę Pan Twardowski (1936) i Ordynata Michorowskiego Heleny Mniszkówny (1937). Pod koniec lat 30-tych wrócił do współpracy z wytwórnią Marii Hirszbein. Nakręcił wtedy w języku jidysz Ślubowanie, dźwiękową wersję filmu Zygmunta Turkowa pod tym samym tytułem z roku 1924,  a także swój ostatni film Kłamstwo Krystyny na podstawie popularnej powieści Stefana Kiedrzyńskiego Dzień upragniony.

Henryk Szaro był jednym z założycieli Polskiego Związku Producentów Filmowych. Po wystąpieniu z niego w roku 1936, został członkiem Stowarzyszenia Realizatorów i Techników Filmowych.

Po wybuchu II wojny światowej Henryk Szaro przeniósł się do Wilna. Wojna niemiecko-sowiecka, rozpoczęta w 1941 roku, zmusiła go w połowie 1942 roku do powrotu do Warszawy. Zamieszkał w getcie. W sierpniu 1942 roku, podczas likwidacji ludności, która uciekła ze Wschodu, został tam rozstrzelany. 

Henryk Szaro należy do najważniejszych twórców polskiego kina przedwojennego. Nazywany „tytanem pracy”, był nie tylko bardzo sprawnym reżyserem, ale również scenarzystą. Próbował swoich sił w różnych gatunkach filmowych. Specjalizował się jednak w adaptacjach literatury. Filmowego rzemiosła na planie uczyli się u niego m.in. Michał Waszyński i Juliusz Gardan. Henryk Szaro odkrył też dla kina znanych później aktorów m.in. Norę Ney, Marię Malicką, Jerzego Marra i Zbigniewa Sawana.  

Renata Wąsowska
źródło: www.nitrofilm.pl