Franciszek Kądziołka

(ur. 1926 w Mielcu, zm. 1983) Operator, szwenkier i fotosista filmowy. W czasie studiów w łódzkiej Szkole Filmowej zaczął praktykować jako fotograf i laborant. „Chyba na drugim roku – wspominał reżyser Janusz Morgenstern – wpadłem na genialny pomysł, który w czasie wakacji nieźle mnie ustawiał. Namówiłem kolegę, Franka Kądziołkę, późniejszego operatora, żeby pojechał ze mną na kilka obozów studenckich i żebyśmy ich uczestnikom robili zdjęcia portretowe. Pożyczyliśmy ze szkoły aparat i to chwyciło! Na każdym obozie co najmniej 20 osób chciało, żeby im zrobić zdjęcie. To był niewątpliwy plus studiowania w Łodzi – sprawialiśmy wrażenie profesjonalistów. Ja robiłem zdjęcia, Franek miał ze sobą wszystkie preparaty, więc to na miejscu wywoływał, robił odbitki i tak zarabialiśmy. W kolejne wakacje objechaliśmy już cała Polskę, odwiedzając te obozy”¹.

Kądziołka jeszcze na studiach zaczął także robić fotosy filmowe – debiutował przy „Sprawie do załatwienia” Rybkowskiego. Po ukończeniu studiów w 1954 roku, gdy awansował na asystenta operatora i potem, w 1956 roku, gdy został szwenkierem, nie zrezygnował z fotosowania. Łączenie funkcji szwenkiera i fotosisty było trudne, ale jednocześnie przynosiło niebywałe efekty. Szwenkier prowadzi kamerę i kadruje ujęcia, więc, podobnie jak operator, najlepiej wyczuwa wizualny klimat filmu. Dzięki temu fotosy Kądziołki były zawsze niezwykle związane z materią opowiadanej historii, jej postaciami i realiami.

Kądziołka był niezwykle pracowitym fotosistą, bo pomimo tego, że na planie nie miał na tę pracę nigdy zbyt wiele czasu, do każdego filmu, któremu zapewniał obsługę fotograficzną, pozostawił przynajmniej 500-600 klatek negatywowych, a nierzadko liczba ta sięgała 1000. Dokumentował dosłownie wszystko: aktorów na zdjęciach próbnych, reżysera w trakcie dokumentacji, członków ekipy w czasie pracy, sprzęt, dekoracje czy detale kostiumów. Dzięki jego zdjęciom można dziś niemalże poczuć, jakim trudem i wyzwaniem organizacyjnym było kiedyś kręcenie filmów.

Miał przy tym ciekawą pasję: „Franek odkąd pamiętam, projektował i robił meble – mówi reżyser Tadeusz Chmielewski. - Uwielbiał to do tego stopnia, że często na wyjazdy w plener brał swoje narzędzia i projekty i wieczorem, gdy cała ekipa już odpoczywała, on jeszcze coś rozrysowywał, przycinał jakieś deseczki. Często obsługa hotelu musiała prosić go późnym wieczorem, żeby już nie hałasował”².

Oprac. Piotr Śmiałowski

Filmografia Kądziołki jako fotosisty:
1953 – „Sprawa do załatwienia”
1953 – „Trudna miłość”
1954 – „Autobus odjeżdża 6.20”
1955 – „Godziny nadziei”

1956 – „Nikodem Dyzma”
1956 – „Warszawska Syrena”
1956 – „Trzy kobiety”
1958 – „Wolne miasto”
1958 – „Historia jednego myśliwca”
1961 – „Dotknięcie nocy”
1961 – „Dziś w nocy umrze miasto”
1962 – „Głos z tamtego świata”
1962 – „Dom bez okien”

1963 – „Ich dzień powszedni”
1965 – „Popioły”
1970 – „Czterej pancerni i pies” odc. 17-21
1973-74 – „Potop” (wespół z Eugeniuszem Gawrysiakiem)

1. J. Morgenstern, Niedokończony wywiad, rozm. przepr. P. Śmiałowski, „Kino”, 2011, nr 10

2. Wywiad z Tadeuszem Chmielewskim z 15 listopada 2013