
Czesław Petelski
reżyser, asystent reżysera, gość na planie, kierownik Zespołu "Iluzjon", przewodniczący jury
Reżyser filmowy, scenarzysta. Urodził się 5 listopada 1922 roku w Białymstoku – zmarł 19 września 1996 roku w Warszawie. Najpierw studiował w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie, potem przeniósł się na Wydział Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, który ukończył w 1955 roku. Tam poznał Ewę, swą późniejszą żonę, absolwentkę tego samego rocznika reżyserii, z którą nakręcił zdecydowaną większość swoich filmów (samodzielnie, poza nowelami w Trzech opowieściach, 1953 i Trzech startach, 1955, tylko Bazę ludzi umarłych, 1958 i Gorzką miłość, 1989).
Wraki (1956), ich pełnometrażowy debiut, był ekranizacją rozgrywającej się w środowisku nurków powieści psychologicznej Janusza Meissnera. Duży rozgłos przyniosła Petelskiemu Baza ludzi umarłych (1958), utrzymana w formule czarnego kina, inspirowanaNastępnym do raju Marka Hłaski. Baza transportowa gdzieś w Bieszczadach. Grupa mężczyzn, życiowych straceńców, zajmuje się tu zwózką drewna. Praca to ogromnie trudna i niebezpieczna. Każdy za wszelką cenę chce się stąd wyrwać. Dla opanowania sytuacji przysłany zostaje mechanik Zabawa, człowiek mocny i bezwzględny… Ze względu na poczynione przez reżysera zmiany w scenariuszu pisarz wycofał nazwisko z czołówki filmu. Realizacja następna – Kamienne niebo (1959) – oparta jest na książce Jerzego Krzysztonia; to dramat poświęcony kilku osobom zasypanym w jednej z warszawskich kamienic podczas powstania warszawskiego. Do rzeczywistości wojennej sięgnęli Petelscy w Naganiaczu (1963; nagrody w Locarno), zainspirowanym prozą Romana Bratnego, a tużpowojennej w Ogniomistrzu Kaleniu (1961), opartym na Łunach w Bieszczadach Jana Gerharda. Na uwagę zasługują dwa ich filmy, których akcja rozgrywa się przed wojną: Czarne skrzydła (1962; Srebrny Medal w Moskwie), ekranizacja poczytnej powieści Juliusza Kadena-Bandrowskiego, oraz Drewniany różaniec (1964), adaptacja bulwersującej książki Natalii Rolleczek, obnażającej stosunki panujące w sierocińcu prowadzonym przez siostry zakonne. Dużą popularność zdobyli Petelscy wielkimi, realizowanymi z rozmachem scenograficznym i inscenizacyjnym widowiskami historycznymi: Jarzębina czerwona (1969), poświęcona walce o Kołobrzeg w 1945 roku, a także Kopernik (1972; nagrody w Moskwie, Avellino i Łagowie), Kazimierz Wielki (1975). Nieco bardziej kameralne to Urodziny młodego warszawiaka (1980) według powieści Jerzego Stefana Stawińskiego czy monumentalny melodramat Kamienne tablice (1983). Spośród filmów o tematyce współczesnej w dorobku reżyserskiej pary na uwagę zasługuje Bilet powrotny (1978; Nagroda Główna w Gdańsku), wnikliwe studium psychologiczne wiejskiej kobiety, która wyjeżdża do Kanady w celach zarobkowych, by syn mógł sobie wybudować dom w mieście.
Czesław Petelski był w latach 1963-1980 oraz 1982-1987 kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego „Iluzjon”.
Jerzy Armata
źródło: www.akademiapolskiegofilmu.pl
- Do filmu (3)
- Dokumentacyjne (8)
- Pozowane (22)
- Premiera (6)
- Scena niewykorzystana w filmie (1)
- Studyjne (8)
- Werk (491)
- Barwny (21)
- Czarno-biały (518)
Powiązane tematy:
- Petelscy Ewa i Czesław (30) jako reżyser
- 1953 - Celuloza (3) jako asystent reżysera
- 1953 - Trzy opowieści - Sprawa konia (2) jako reżyser
- 1953 - Trzy opowieści - Cement (4) jako reżyser
- 1954 - Pod gwiazdą frygijską (1) jako asystent reżysera
- 1955 - Trzy starty - Nowela bokserska (19) jako reżyser
- 1955 - Trzy starty - Nowela pływacka (8) jako reżyser
- 1956 - Wraki (25) jako reżyser
- 1958 - Baza ludzi umarłych (5) jako reżyser
- 1959 - Kamienne niebo (13) jako reżyser
- 1960 - Powrót [1960] (1) jako gość na planie
- 1961 - Ogniomistrz Kaleń (71) jako reżyser
- 1962 - Czarne skrzydła (83) jako reżyser
- 1963 - Naganiacz (24) jako reżyser
- 1963 - Skąpani w ogniu (2) jako kierownik Zespołu "Iluzjon"
- 1964 - Drewniany różaniec (50) jako reżyser
- 1964 - Agnieszka 46 (2) jako kierownik Zespołu "Iluzjon"
- 1966 - Don Gabriel (69) jako reżyser
- 1967 - Cześć kapitanie (2) jako reżyser
- 1967 - Kwestia sumienia (6) jako reżyser
- 1967 - Tortura nadziei (1) jako reżyser
- 1967 - Duch z Canterville (3) jako reżyser
- 1968 - Hrabina Cosel (2) jako kierownik Zespołu "Iluzjon"
- 1969 - Jarzębina czerwona (27) jako reżyser
- 1972 - Kopernik (21) jako reżyser
- 1975 - Kazimierz Wielki (35) jako reżyser
- 1977 - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku 1977 (7) jako przewodniczący jury
- 1979 - Na własną prośbę (15) jako reżyser
- 1980 - Urodziny młodego warszawiaka (1) jako reżyser
- 1981 - Bołdyn (7) jako reżyser
Zdjęcia: